„Prawda czasu – prawda ekranu”, czyli wojna w Wietnamie w obiektywie kamery
Wojna wietnamska wywarła silne i trwałe piętno na amerykańskiej kulturze. Także Hollywood, amerykańska Fabryka Snów, nie pozostał nieczuły na napięcia i konflikty wywołane w amerykańskim społeczeństwie przez interwencję w Wietnamie. Wręcz przeciwnie, amerykański przemysł filmowy, zależny od kaprysów swej widowni, z wielką uwagą śledził stosunek opinii publicznej do wojny wietnamskiej i odpowiednio modyfikował produkowane filmy, tak by trafiały one w gusta ówczesnych widzów. W ten sposób ewoluował stosunek Hollywood do najdłuższej amerykańskiej wojny XX wieku, wpływ tego konfliktu na dzieła powstające w Fabryce Snów, a także przedstawienie najważniejszych amerykańskich filmów osadzonych w tych realiach lub powiązanych z wojną wietnamską.
Wojna wietnamska była i pozostaje tematem budzącym w Stanach Zjednoczonych wielkie emocje. Choć dzisiaj spory przeniosły się głównie do środowiska historyków, we wcześniejszych latach stosunek do tego konfliktu wyznaczał realne podziały w amerykańskim społeczeństwie. Zarządcy „fabryki snów” zawsze specjalizowali się w kreowaniu, a przede wszystkim w odczytywaniu trendów i nastrojów amerykańskiego społeczeństwa. Była to umiejętność niezbędna do przetrwania – istnienie wielkich studiów 158 Jarema Słowiak w rodzaju Warner Bros czy 20th Century Fox było i jest uzależnione od kaprysów i preferencji amerykańskiego widza, a ich poprawne zdiagnozowanie często decyduje o sukcesie kasowym lub jego braku. Powyższe zjawisko można zauważyć, obserwując podejście Hollywood do tematu wojny wietnamskiej. Stosunek ten zmieniał się na przestrzeni lat, w zależności od zmian zachodzących w społeczeństwie Stanów Zjednoczonych.
Początkowo, gdy Wietnam pozostawał egzotyczną, znaną nielicznym ciekawostką, nie pojawiał się w amerykańskiej kinematografii. Wraz ze zwiększaniem się zaangażowania Stanów Zjednoczonych w wojnę rosła jednak jego obecność w świadomości Amerykanów, co znajdowało swe odbicie na ekranie.
Film mówi „Nie” dla wojny
Do momentu, gdy amerykańska opinia publiczna popierała interwencję w tym kraju, podobny wydźwięk miały obrazy produkowane w Hollywood. Komunistyczna Ofensywa Tet z 1968 roku doprowadziła do gwałtownej zmiany nastrojów społecznych. W Hollywood zauważono to przy okazji premiery Zielonych Beretów Johna Wayne’a, które miały się okazać ostatnim prowojennym filmem związanym z Wietnamem. Lata siedemdziesiąte XX wieku zdominowane były przez obrazy głęboko antywojenne w swej wymowie. W kolejnej dekadzie obok licznie kręconych dzieł pokroju Plutonu (1986) czy Full Metal Jacket (1987) pojawiły się filmy akcji, ze sztandarową serią Zaginiony w akcji (1984, 1985, 1988).
Od lat dziewięćdziesiątych zaobserwować można powszednienie tematyki wietnamskiej w amerykańskim społeczeństwie. Wyczerpanie się czynnika emocjonalnego zaowocowało w Hollywood pewną obojętnością do tematu wojny w Wietnamie – choć nadal powstawały filmy osadzone w realiach tego konfliktu, było ich coraz mniej. Co ciekawe, nie zmieniło się to nawet po rozpoczęciu przez Stany Zjednoczone nowych wojen – w Iraku i Afganistanie w pierwszej dekadzie XXI wieku.